Vanvera: Tarihin En Sessiz İcadı
Gaz Problemlerine Karşı Tarih Boyunca Geliştirilen Sessiz Çözüm
Tarihin tozlu raflarında pek çok ilginç icat yer alır. Ancak Vanvera, belki de en sıra dışılarından biri. Asıl amacı, toplum içinde yaşanan gaz problemlerini sessiz ve kokusuz bir şekilde çözmek olan bu nesne, adeta tarihin en utangaç buluşu olarak anılabilir.
Antik Dönemden Modern Çağa: Vanvera’nın Yolculuğu
Vanvera’nın kökeni, Eski Mısır ve Eski Roma’ya kadar uzanır. O dönemlerde “Prallo” adıyla bilinen bu alet, seramik veya tahta malzemeden yapılmış, yumurta biçiminde bir cihaza benziyordu. Anüse yakın bir bölgeye yerleştirilen bu nesne, küçük bir ağızlık ve gazın çıkışı için bir delik içerirdi. Ayrıca içine aromatik otlar konularak kötü kokular kamufle edilirdi. Özellikle firavunlar ve Roma imparatorları, uzun süren ziyafetlerde bu aleti kullanırdı.
Venedik’te Tekrar Ortaya Çıkışı: 1600’lerin Vanvera Modası
1600’lü yıllarda Vanvera, Venedik soyluları arasında tekrar popülerlik kazandı. Bu dönemde iki farklı Vanvera türü geliştirildi:
- Vanvera da Passeggio: Deriden yapılan bu taşınabilir model, kalçaya yapışan özel bir kupadan oluşuyordu. Kupa, gazı biriktiren mesaneye bağlanırdı. Mesane sonunda bir delikle dışarıya açılır, bu delik bir ip ile gerektiğinde kapatılırdı. Genellikle eteklerin veya pelerinlerin altına gizlenerek tiyatro, balo gibi sosyal etkinliklerde kullanılırdı.
- Vanvera da Alcova: Bu model ise sabit kullanım içindi. Gazı, pencere dışına ya da başka bir odaya yönlendiren uzun bir tüp içerirdi. Özellikle evlilik gecelerinde, yeni çiftin rahatça ses çıkarmasından utanmaması için kullanılırdı. O dönemin mahremiyet anlayışına uygun bir çözüm sunuyordu.
Neden Kullanımdan Kalktı?
Vanvera, 20. yüzyıla kadar aristokrat yaşamın bir parçası olmaya devam etti. Ancak giyim tarzının ve sosyal normların değişmesiyle bu icat da tarihe karıştı. Modern sağlık anlayışı, hijyen standartları ve toplumun gazla ilgili utanma eşiğinin düşmesi Vanvera’nın sonunu getirdi.
“Parlare a Vanvera” Atasözü Nereden Geliyor?
Bazı dil bilimcilere göre, İtalyanca’daki “Parlare a vanvera” (Boş konuşmak, anlamsız konuşmak) deyimi bu ilginç icattan türemiştir. Bu deyim, sessizce gaz çıkarmaya yarayan ama aslında anlamsız bir nesneye gönderme yapar.
