Cumhuriyet’in İlk Öğretmenlerinden ve Sanayicilerinden Ahmet Ziya Çetintaş Kimdir?
Ahmet Ziya Çetintaş, Cumhuriyet döneminin ilk öğretmenlerinden ve Türkiye’nin sanayi alanındaki öncülerinden biridir. 1895 yılında Makedonya’da dünyaya gelen Çetintaş, küçük yaşlarda babasını kaybetti. Annesi Fatma Hanımın desteğiyle eğitim hayatına devam eden Ahmet Ziya Çetintaş, Selanik Öğretmen Okulu’nu tamamladı. Balkan Savaşı sırasında Kırklareli’ne yerleşti ve Osmanlı idaresinde Dereköy’de öğretmen ve hafız olarak görev yapmaya başladı; daha sonra Hediye Köyü’nde de öğretmenlik yaptı. Zorlu şartlara rağmen annesi ve kız kardeşini de Kırklareli’ne yanına getirerek bir aile düzeni kurdu.
Aile Hayatı ve Zor Zamanlar
Ahmet Ziya Çetintaş, 1919 yılında tanıdığı bir ailenin kızı olan Fatma Hanım ile evlendi ve altı çocuk sahibi oldu. 1920’de Yunan işgali sırasında sürgüne gönderilmekten kıl payı kurtuldu. Ailesiyle birlikte bir arada olmayı seven Ahmet Ziya, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren ticarete atıldı. İş hayatında başarılı bir çizgi yakalayan Çetintaş, sanayici olma hayalini gerçeğe dönüştürerek Kırklareli’nin güneyinde bir un fabrikası kurdu. Kırklareli’nde genelde Rumların sahip olduğu fabrikalara karşı Türklerin de sanayide var olabileceğini gösterdi.
Cumhuriyet Aydını Kimliği ve Sanayideki Öncülüğü
Ahmet Ziya Çetintaş, cumhuriyetin getirdiği yeniliklere uyum sağlayan bir aydın olarak iş hayatında birçok girişimde bulundu. Ticarette kazandığı birikimlerle 1925 yılında Kırklareli’nin ilk un değirmenini açtı. Kayınpederiyle birlikte bugünkü Tatsan’ın bulunduğu yerde bir bakkal dükkânı açtı. Sonraki yıllarda odunculuk, sabun ve yağ üretimi gibi alanlarda da işyerleri kurdu; Kavaklı’da un değirmeni ve yağ imalathanesi açarak bölgedeki tarımsal üretimi destekledi. Çetintaş’ın işlediği ayçiçeği küspeleri Tekirdağ limanından İngiltere’ye ihraç edilerek Türkiye’nin ilk ihracat faaliyetlerinden biri oldu.
Modern Fabrikalar ve Yenilikçi İş Modelleri
1940’lı yıllarda Bakırköy-Zuhuratbaba’da kurduğu ayçiçeği fabrikası, onun sanayiye duyduğu bağlılığın bir göstergesi oldu. 1960 yılına gelindiğinde Kırklareli’nin ve Trakya’nın en modern un fabrikasını kurarak sanayide çığır açtı. Çetintaş, işyerlerinde kolektif ve anonim şirket modeliyle çalışmayı benimsedi, böylece daha disiplinli ve organize bir işleyiş sağladı. Fabrikalarında birçok aileden çalışan istihdam ederek Kırklareli’ne ekonomik katkı sağladı.
Toplumsal Katkıları ve Siyasi Hayatı
Ahmet Ziya Çetintaş, sadece iş dünyasında değil sosyal hayatta da öncü bir isimdi. 1952-1954 yıllarında Ticaret Odası Başkanlığı görevini üstlendi ve Kırklareli’nde ilk arabayı satın alan kişi olarak da tanındı. Çok partili hayata geçiş döneminde Demokrat Parti’nin Kırklareli kurucuları arasında yer aldı. Sert ve sinirli mizacı nedeniyle siyasette aktif rol almasa da, toplumun her kesimine yardımcı olmaktan çekinmedi.
Göçmenlere Destek ve Rumeli Bağlantıları
Rumeli kökenli bir göçmen olarak Ahmet Ziya Çetintaş, Balkanlar’da yaşamanın zorluklarını yakından tanıyordu. Bu yüzden buralarda yaşayan yakınlarını Türkiye’ye getirdi ve onlara iş imkânı sundu. Çalışkanlığı, mücadeleci yapısı ve eğitime olan inancı sayesinde birçok göçmenin Türkiye’ye uyum sağlamasına yardımcı oldu.
Son Yılları ve Mirası
Ahmet Ziya Çetintaş, sanayiye olan inancı ve disiplinli çalışmalarıyla Kırklareli’nin gelişmesine büyük katkı sağladı. 1968 yılında fabrikalarında meydana gelen grev nedeniyle moral olarak yıprandı ve bu durum sağlığını etkiledi. 1969 yılında, 74 yaşında hayatını kaybetti. Geride bıraktığı çocukları Memduh, Dündar, Mediha, Ayhan, Yıldız ve Fatma ile birlikte ticarette öncü olarak anılmaya devam etti.
Ahmet Ziya Çetintaş, Cumhuriyet döneminde sanayileşmenin önemini anlayan ve Türkiye’nin kalkınmasına öncülük eden bir sanayici olarak tarihe geçti.
